Bij gebrek aan een foto, een ruwe schets van ons huis in Nagelbeek Schinnen.

De mensen waren in die tijd diep gelovig katholiek en wij moesten elke dag naar de kerk. Dat betekende elke dag om half zeven opstaan, wassen, eten en om zeven uur de deur uit om op tijd in de kerk te zijn. Het was ongeveer een half uur lopen. Na de mis mochten wij op school over blijven omdat de afstand naar huis en weer terug naar school te ver was.

De laatste jaren dat wij in Nagelbeek woonden (zie schets) kwam er een bord op onze woning te hangen met de letterlijke tekst: Onbewoonbaar verklaarde woning. Ik vond dat vreselijk en ik schaamde me daar voor. Mijn vader legde uit dat het bord noodzakelijk was om subsidie te ontvangen zodra wij in een nieuw huis gingen wonen. Voorwaarde was wel dat het oude huis werd afgebroken. Niettemin kon dat niet alle schaamte wegnemen, kennelijk voelde ik toen al dat geld niet alles recht trok.

Naast de boeren werkte het grootste gedeelte van de mensen toen op de mijn, zowel boven- als ondergronds. De ondergrondse mijnwerkers hadden beduidend meer inkomen dan alle overige arbeiders. De meeste mensen gingen in die tijd met de fiets naar het werk want personenauto’s waren alleen een verworvenheid van de huisarts, de burgemeester en andere hoge functionarissen. Ik kan me nog goed herinneren dat omstreeks 1954 de autosnelweg (één baan) Geleen – Heerlen gereed kwam.

Rond 1953 kregen wij een radio, de meeste mensen hadden die al langer. Vooral interland voetbalwedstrijden en de Ronde van Frankrijk werd huis aan huis beluisterd, je zag dan werkelijk geen mens op straat. Na afloop des te meer want dan werd er nagepraat, zeer interessant!

De eerste televisiebeelden zag ik rond 1955. Twee gezinnen in onze straat hadden toen zo’n wonderlijke kijkdoos en soms mocht ik wel eens mee kijken. De tv van toen kun je totaal niet vergelijken met de geavanceerde apparaten van nu. Je zag soms van alles bewegen op het scherm, zonder dat je door storende “sneeuw” kon onderscheiden wat het was.
Bij beelden die in een studio waren opgenomen zag je deze sneeuw veel minder. De Duitse zenders waren het beste te ontvangen, de Nederlandstalige Belgische het slechtste. Televisie stond toen nog echt in de kinderschoenen.          

En dan het laatste jaar op de lagere school. De meeste van mijn klasgenoten waren toen al naar de ULO of de HBS. Degenen die er oud genoeg voor waren gingen naar de ambachtsschool (LTS). Ongeveer tien jongens, waaronder ik, moesten nog een extra jaar blijven. Dit werd toen de 7^e klas genoemd. Deze kinderen waren net te jong voor vervolgonderwijs. Verder zaten in dat zelfde lokaalnog ongeveer 25 zesde klas leerlingen die de meeste aandacht kregen. Voor ons was het meestal een herhaling van de leerstof, het jaar uitzitten dus. Wij werden er regelmatig op uit gestuurd om het park rond de Mariakapel op de berg op te schonen. Ik beschouwde dat niet als werk maar genoot vooral van de vrijheid en de natuur.

Ondertussen werd aan de andere kant van het dorp, veel dichter bij het centrum, gebouwd aan ons nieuwe huis. Het zou medio augustus 1956 gereed komen. Het jaar 1956 was voor mij een bijzonder jaar: het was niet alleen het einde van mijn lagere schooltijd en het afscheid van Nagelbeek, waar ik ontzettend graag woonde, maar ook het einde van mijn kinderjaren. Dit was een keerpunt in mijn nog zeer jonge leven. De eerste stappen naar volwassenheid zouden dus vanuit onze nieuwe woning gezet worden.
Wat een verschil met ons oude huis: de keuken was voorzien van een aanrecht en een geiser en als zodanig warm water, direct uit de kraan! En dan een badkamer met douche en vaste wastafel, eveneens met warm en koud water, wat een luxe!

De overgang naar de ambachtschool was groot, niet alleen qua onderwijs maar ik kreeg ook te maken met leeftijdsgenoten van andere dorpen en steden.Het feit dat de school in Heerlen lag betekende ook een overgang van dorp naar stad. Het leven leek veel vrijer, het werd echter niet eenvoudiger, er moest immers na school huiswerk gemaakt worden en dat viel vaak tegen. Voor spelen was veel minder tijd en gelegenheid, maar daar hadden alle leeftijdgenoten mee te maken. Ik kan u verzekeren dat ik vooral in het begin vaak heimwee had naar mijn tijd in Nagelbeek. Sterker nog, ik denk nu nog wel eens met een kinderlijke blijheid terug aan de heerlijke jeugd die ik daar beleefde.

Wiel Rouland